Waarom heeft Daniel Kahneman, een pionier op het snijvlak van psychologie en economie, een gezond wantrouwen tegen (zelfbenoemde) experts? Omdat ze, net als ‘gewone’ mensen, nauwelijks oog hebben voor wat ze NIET weten.
Wanneer kun je experts wél vertrouwen?
Wat Kahneman betreft zijn experts alleen te vertrouwen als er aan twee voorwaarden is voldaan:
- het gebied waarin de expert zich bevindt is dusdanig regelmatig dat je voorspellingen kunt doen
- de expert kent deze regelmatigheden door en door dankzij langdurig oefenen of veel werkervaring
De betrouwbare intuïties van vakmensen
Denk bijvoorbeeld aan brandweerlieden die ‘voelen’ dat er iets niet klopt en hun collega’s waarschuwen dat ze zich moeten terugtrekken. Dat doen ze en een minuut later stort de vloer in waar ze net nog op stonden.
Dankzij jarenlange ervaring met het blussen van allerlei soorten branden, hebben deze brandweerlieden een soort van onraad radar ontwikkeld. Ze voelen het haarfijn aan als een brand net even anders dan anders is.
Achteraf blijkt dan dat de brandhaard op een andere plek zat dan gedacht of dat er explosieve chemicaliën opgeslagen waren waar niemand van wist. Op het moment zelf weten de brandweerlieden niet wát er mis is, maar voelen ze dát er iets mis is.
Hetzelfde geldt voor een ergens in gespecialiseerde chirurg die ontelbaar veel operaties heeft uitgevoerd. De intuïties van dit soort experts zijn goed ontwikkeld dankzij jarenlange ervaring en daardoor betrouwbaarder.
Mensen hebben echter over van alles intuïties
Onafhankelijk van hun kennis van zaken. En die ingevingen voelen ook nog eens heel overtuigend aan. Hoe vaak wordt er niet gezegd “vertrouw op je gutfeeling”? Helaas slaat dat onderbuikgevoel de plank regelmatig mis en daardoor zijn we ook zo makkelijk te misleiden door ‘experts’.
Meer lezen: Waarom we onbewust zoveel makkelijker te beïnvloeden zijn dan we denken
